21 maart is Wereld Trisomie 21 dag, ook wel bekend als Wereld Downsyndroom dag. Deze genetische aandoening ontstaat door een chromosoomafwijking die wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een extra chromosoom 21. Dit gaat gepaard met een breed scala aan lichamelijke kenmerken, intellectuele ontwikkelingsstoornissen met vaak als gevolg verschillende gezondheidsproblemen. 
 

Een kort profiel van mensen met downsyndroom :

• De belangrijkste klinische kenmerken zijn de typische fysieke kenmerken zoals een rond gezicht, amandelvormige ogen met Brushfield vlekken, uitstulping van de tong, een enkele palmaire plooi en musculaire hypotonie,

• In termen van intellectuele ontwikkeling is er een variabele cognitieve vertraging, leerproblemen, een abstract begrip van tijd, een voorkeur voor een routinematige omgeving, goede sociabiliteit en aanpassingsvermogen,

• Op het gebied van gezondheid hebben deze patiënten vaak aangeboren hartaandoeningen, KNO-afwijkingen, schildklierafwijkingen en aanleg voor de ziekte van Alzheimer op jonge leeftijd.

• Op gebied van mondgezondheid is het belangrijk te vermelden dat personen met downsyndroom vaak een aangeboren voorkeur hebben voor zoet en suikerrijk voedsel. Waardoor zij zeer cariësgevoelig zijn. Daarbuiten zijn zij ook gekenmerkt door mondademhaling met al de gevolgen van dien.

Met de volgende tips kan je rekening houden wanneer je omgaat met een patiënt met downsyndroom:

• Gebruik van gedragsmanagementtechnieken zoals positieve bekrachtiging, een progressieve/enthousiaste aanpak, enz.

• Gebruik van afbeeldingen of visuele hulpmiddelen om het begrip en de communicatie te vergemakkelijken.

• Samenwerken met zorgverleners zoals de familie, gespecialiseerde opvoeders, enz.

Er bestaat geen behandeling voor deze genetische aandoening, maar multidisciplinaire zorg kan de kwaliteit van leven en de onafhankelijkheid van patiënten met trisomie 21 enorm verbeteren. Bovendien is de levensverwachting aanzienlijk toegenomen dankzij medische vooruitgang en vroegtijdige monitoring van deze patiënten.

Het managen van de mondgezondheid van patiënten met het syndroom van Down vereist een aanpak die is afgestemd op hun specifieke behoeften. Als we kijken naar de specifieke mondkenmerken van patiënten met het syndroom van Down, zien we onder andere vertraagde tanderuptie, microdontie, hypodontie of vormafwijkingen, malocclusie, macroglossie, musculaire hypotonie, slikstoornissen, droge mond als gevolg van speekselhypofunctie en een verhoogd risico op gingivitis en parodontitis.

Preventieve behandeling bestaat uit een goede mondhygiëne, waaronder voorlichting voor ouders/verzorgers, poetsen met een zachte borstel (vaak aangepast voor betere beweeglijkheid), fluoridetandpasta, plakmonitoring met behulp van plaqueverklikkers om het poetsen te verbeteren, fluorsupplementen en sealing van groeven, putjes en kloven om gaatjes te voorkomen. Een regelmatige controle (elke 3 tot 6 maanden) is natuurlijke een must.

Hun curatieve zorg is gebaseerd op een geduldige en geruststellende benadering, aangevuld met simpele/eenvoudige uitleg en demonstraties van de behandeling met behulp van gebaren. In het geval van lange behandelsessies of als de patiënt onvoldoende meewerkt, is het soms handig om toch te opteren voor een behandeling onder sedatie of algehele anesthesie. De behandeling van parodontale aandoeningen vereist ook frequente reinigingen en extra energie en motivatie te steken in de dagdagelijkse mondhygiëne. Indien de patiënt met trisomerie 21 gemotiveerd is en een goede medewerking als ook opvolging van instructies vertoond, dan kan ook een orthodontische correctie van de malocclusies worden overwogen.

Een multidisciplinaire coördinatie is van vitaal belang om dergelijke patiënten een goede kwaliteit van leven te bieden door een optimale mondgezondheid te behouden. Een goede samenwerking met andere zorgprofessionals zorgt voor uitgebreide zorg, inclusief management van de andere co-morbiditeiten die geassocieerd worden met Downsyndroom, terwijl de zorg wordt aangepast aan de mogelijkheden en behoeften van de patiënt.

De BBM zal ook aanwezig zijn op de “Special Smiles at the Special Olympics 2025”, die plaatsvindt van 29 tot 31 mei in Kortrijk. Hier heb je de mogelijkheid om mondonderzoeken uit te voeren en kennis te maken met deze zeer vertederende patiënten die “iets extra's” hebben. Meer informatie volgt!